همه چیز درباره بارنامه هوایی  ، یکی از اصلی‌ترین اسناد و مدارکی که در انواع حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرد، بارنامه نام دارد. بر اساس قوانین دولتی، بدون وجود بارنامه، انجام حمل و نقل ممکن نخواهد بود. مفاد مختلف درون این اسناد و مدارک به روشن شدن هر چه بیشتر بخش‌های مختلف حمل و نقل کمک می‌کند. در این مطلب ضمن آشنایی با بارنامه و توضیح بارنامه هوایی، انواع مختلف آن یعنی بارنامه مستر و بارنامه هاوس را بررسی خواهیم کرد.

بارنامه چیست؟

بارنامه نوعی سند است که برای هر نوع جا به­ جایی و حمل و نقل کالا، مورد نیاز است و بر اساس مقررات دولت ها، بدون بارنامه هیچ باری اجازه جابجایی ندارد. به عبارت دیگر، بارنامه نوعی سند برای دریافت خدمات حمل و نقل است که در بیشتر مواقع، سند مالکیت محموله به حساب می‌آید. چنانچه بار مفقود شود، فردی که بارنامه را در اختیار دارد، می‌تواند ادعای مالکیت آن بار را داشته باشد.

نحوه استفاده از بارنامه در تجارت جهانی

بارنامه زمانی در تجارت بین‌المللی اهمیت پیدا می‌کند که به اینکوترمز می‌رسیم. اینکوترمز قوانین بازرگانی مشترکی است که کالاها بر اساس آن فروخته می‌شوند و همچنین شرایط پرداخت توافق شده بین خریدار و فروشنده است. در بسیاری از موارد، خریداران و فروشندگان موافقت می‌کنند که سپرده‌ای را به تأمین‌کننده بپردازند و پس از دریافت بارنامه، تراز پرداخت را ترتیب می‌دهند.

یعنی زمانی که کالا ارسال شده است و فرستنده(Shipper) بارنامه را از حامل (Carrier) دریافت می‌کند. فرستنده فقط یک “کپی” از بارنامه و سایر اسناد حمل و نقل را برای خریدار ایمیل می‌کند تا ثابت کند کالا ارسال شده است و درخواست پرداخت موجودی را دارد. فرستنده مالکیت بارنامه اصلی را خواهد داشت و بنابراین به طور قانونی مالکیت محموله را حفظ می‌کند. فرستنده از این بارنامه به‌عنوان تضمین استفاده می‌کند تا مطمئن شود که مانده پرداختی کالا را دریافت می‌کند.

بارنامه همچنین زمانی استفاده می‌شود که فرستنده و گیرنده اعتبار اسنادی (L/Cs) را با بانک‌های طرفین ترتیب دهند. اعتبار اسنادی قراردادهایی هستند که بین بانک فرستنده و بانک گیرنده نوشته می‌شوند و پرداخت کالا را «در بارنامه» تضمین می‌کنند.

کاربرد بارنامه صادراتی چیست ؟

بارنامه یک سند قانونی الزام‌آور است که هنگام حمل و نقل کالا استفاده می‌شود. به عبارت ساده، هنگام بارگیری کالا، توسط حامل به فرستنده (صاحب محموله یا نماینده آنها) داده می‌شود و هنگام تحویل، به خریدار/ گیرنده تحویل داده می‌شود تا مالکیت را منتقل کند و به فرستنده اجازه دهد کالا را آزاد کند. سه دلیل مهم برای استفاده از بارنامه وجود دارد

ارائه شواهدی از شرایط قرارداد حمل و نقل

بارنامه‌ گواه قرارداد حمل بین صادرکننده و متصدی حمل و نقل است. بارنامه آنچه حمل می‌شود از جمله نوع حمل، مقدار آن و مقصد را با جزئیات نشان می‌دهد و گاهی اوقات شرایط حمل و نقل را نیز ذکر می‌کند. توجه داشته باشید که بارنامه به‌خودی‌خود یک قرارداد واقعی نیست – فقط اسنادی است که شواهدی از آن ارائه می‌دهد.

رسید کالاهای ارسال شده

هنگامی که بارنامه‌ای توسط متصدی حمل و نقل برای فرستنده صادر می‌شود، تأیید می‌کند که کالا بارگیری شده است. حمل‌کننده معمولاً چندین بارنامه اصلی صادر می‌کند که می‌تواند به‌ طرف‌های مختلف قرارداد تحویل داده شود و مالکیت محموله را منتقل کند.

عنوان سند مالکیت

بارنامه معمولاً شامل مشخصات طرف دریافت‌کننده (خریدار/ گیرنده) است که حمل‌کننده، کالا را برایشان ارسال می‌کند. بااین‌حال، تا زمانی که بارنامه به گیرنده تحویل داده نشده است، مالکیت منتقل نشده است. فرستنده ممکن است یک کپی از بارنامه را به‌عنوان اثبات حمل به‌طرف گیرنده ارسال کند، اما هرکسی که بارنامه اصلی را در اختیار دارد مالکیت محموله را حفظ می‌کند. بارنامه معمولاً تنها پس از پرداخت کامل به‌طرف دریافت‌کننده تسلیم می‌شود.

بارنامه توسط چه کسی صادر می‌شود؟

شرکت‌های حمل و نقل بارنامه را صادر می‌کنند. بارنامه زمانی صادر می‌شود که فرستنده کالا را به متصدی حمل و نقل تحویل می‌دهد. از اینجا به بعد مسئولیت کل فرایند حمل و نقل از بارگیری اولیه تا مقصد بر عهده حامل است.

چه کسی بارنامه را دریافت می‌کند؟

بارنامه دارای سه طرف اصلی دارد:

• فرستنده: کسی که کالا را ارسال می‌کند،
• گیرنده: کسی که کالا را خریداری کرده و در حال دریافت آن است.
• حامل: شرکت حمل و نقلی که کالا را به مقصد گیرنده حمل می‌کند.

وقتی بارنامه اصلی مفقود شود چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر بارنامه اصلی خود را گم کنید، برای صدور سند جدید به دستور دادگاه نیاز دارید. دادگاه با حامل تماس می‌گیرد و دستور آزادسازی محموله را می‌دهد. همچنین به فرستنده‌ها دستور می‌دهد که هزینه سند را بپردازند. این یک فرایند طولانی است و می‌تواند باعث دردسر و هزینه‌های اضافی شود؛ بنابراین، مراقبت از بارنامه ضروری است.

بارنامه چه چیزی را ثابت می‌کند؟

بارنامه صادراتی به‌عنوان یک رسید توسط حامل صادر می‌شود و برای حمل‌کننده هنگام بارگیری محموله در کشتی استفاده می‌شود. زمانی که کالاها در حال جابه‌جایی هستند و انتقال مالکیت اتفاق می‌افتد، نقش بارنامه مشخص می‌شود. بارنامه به‌عنوان سند مالکیت محموله محسوب می‌شود.

هزینه صدور بارنامه چقدر است؟

یکی از پرسش‌های مهم درباره بارنامه، هزینه صدور آن است. اول‌ازهمه، لازم است بدانید که این هزینه را حامل کالا در زمان صدور بارنامه پرداخت می‌کند. هزینه‌ها شامل تمام هزینه‌های اسناد تحت پوشش بارنامه می‌شود.

بارنامه هوایی چیست؟

یکی از انواع حمل و نقل هوایی بارنامه هوایی است که برای بارگیری و تخلیه کالا توسط شرکت حمل و نقل صادر می شود و دارای مشخصات زیر می باشد.

• مشخصات کامل و دقیق فرستنده بر اساس پاسپورت، آدرس دقیق و شماره تماس
• مشخصات کامل گیرنده
• کد فرودگاه مبدأ و مقصد
• کد سه رقمی هواپیمایی و کد بارنامه هشت رقمی
• نام شرکت حمل و نقل
• مشخصات، تعداد، نوع بسته بندی، حجم و وزن بار
• روش های پرداخت و هزینه های حمل و نقل
• توضیحات و دستورالعمل های بیشتر، به عنوان مثال. ب- نکاتی در مورد فاسد شدنی بودن محصول
• نحوه حمل، حمل و تحویل کالا
• تاریخ و شماره پرواز با مهر شرکت هواپیمایی
• زمان رسیدن پرواز و تحویل کالا

بارنامه هوایی عموماً برای بیمه بار استفاده می شود و عنوان بار محسوب نمی شود. با توجه به اهمیت این اسناد، 12 نسخه صادر می شود که 3 نسخه آن دارای ارزش تجاری و قانونی است و 9 نسخه باقی مانده به قسمت های مختلف باربری تحویل داده می شود. البته سه نسخه اصلی بارنامه هوایی در اختیار شرکت هواپیمایی، گیرنده و فرستنده قرار می گیرد. با این حال، چندین شرکت هواپیمایی در سال های اخیر به تدریج بارنامه های کاغذی را حذف کرده اند و به مشتریان خود دسترسی به بارنامه های الکترونیکی را ارائه می دهند. انواع نامه های حمل و نقل هوایی شامل بارنامه اصلی و بارنامه خانه ( House ) می باشد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

بارنامه مستر چیست ؟

بارنامه مستر MAWB بارنامه اصلی یا سند مادری است که شرکت‌‌های هوایی به ازای دریافت بار از شرکت‌های حمل و نقل فورواردی و کانسولیدیت و تحویل بار در مقصد صادر می‌کنند. اطلاعات گیرنده بار که در بارنامه مستر قید می‌شود، شرکتی است که با فورواردر قرارداد دارد‌. به عبارت ساده‌تر بارنامه مستر قراردادی است که بین شرکت حمل کننده کریر و شرکت حمل کننده فورواردر بسته می شود. بارنامه مستر دارای یک شماره سریال ۱۱ رقمی است که جهت بررسی وضعیت تحویل، موقعیت فعلی و رزرو مورد استفاده قرار می‌گیرد. اطلاعات این 11 عدد، به شرح زیر است:

• سه رقم اول، کد معرف ایرلاین است. هر ایرلاینی کد سه رقمی مخصوص به خود را دارد. از طریق این شماره ۱۱ رقمی، شرکت هواپیمایی، حمل کننده بار مشخص می‌شود.
• هفت رقم بعد از این سه رقم نشاهده دهنده شماره محموله است.
• رقم آخر به عنوان رقم کنترل است که کمتر از عدد ۶ است و از طریق محاسبات خاصی بدست می‌آید.

کاربرد بارنامه مستر چیست؟

بارنامه مستر سندی است که بین فرستنده و شرکت حمل کننده بار تنظیم می‌شود و سند تحویل کالا به مقصد مشخص شده است. این سند باید قبل از حمل بار بین اشخاص حقیقی و حقوقی (فرستنده و شرکت حمل کننده)، تکمیل و به امضای طرفین برسد تا ارزش اجرایی داشته باشد. پس از صدور آن، تا زمان تحویل بار اعتبار دارد و بر اساس آن، چنانچه هزینه های مشخص شده در زمان تعیین شده پرداخت نگردد، حمل کننده بار می‌تواند از تحویل آن به گیرنده امتناع کند.

در ضمن بارنامه مستر نوعی بیمه بار تا مقصد آن است. یعنی اگر در هنگام حمل، آسیبی به بار برسد یا مفقود شود، شرکت حمل کننده بار خسارت را بپردازد. همچنین این سند ارزش قضایی دارد و قابل پیگیری قانونی است.

از دیگر کاربردهای این بارنامه، این است که با مراجعه به سامانه رهگیری و با وارد کرد کد بارنامه می توان اطلاعات مربوط به وضعیت فعلی بار و زمان و محل تحویل آن را بدست آورد.

مهم‌ترین کاربرد بارنامه مستر این است که با توجه به نوع محموله که در بارنامه ذکر شده است، می‌توان زمان ترخیص آن را مشخص کرد. این موضوع برای بارهایی که حاوی محموله خاص هستند و زمان تحویل و ترخیص آن ها مهم است و یا شرایط نگهداری و حمل خاصی باید برای آن ها اعمال شود، بسیار اهمیت دارد

بارنامه هاوس House چیست ؟

بارنامه هاوس یکی از اسنادی است که با نام بارنامه فرعی نیز از آن یاد می‌شود. شرکت های فورواردر در ازای دریافت بار از فرستنده اصلی کالا و حمل آن به مقصد مشخص شده، چنین سندی را صادر می‌کنند. در نتیجه گیرنده مشخص شده در بارنامه هاوس، همان گیرنده واقعی کالا خواهد بود.

تفاوت بارنامه مستر و هاوس چیست ؟

بارنامه مستر و بارنامه هاوس از لحاظ اعتبار کاملاً مشابه یکدیگر هستند و لازم است به این نکته توجه کنیم که گیرنده کالا در بارنامه هاوس در واقع همان مالک اصلی کالا است. اما بارنامه مستر از این جهت بر بارنامه هاوس تقدم دارد که توسط ایرلاین‌ها در قبال تحویل بار صادر می‌شود و در واقع این محموله تا زمان رسیدن به مقصد، در کنترل خط هوایی خواهد بود و شرکت فورواردر نیز امکان دسترسی به آن را نخواهد داشت.

از طرف دیگر، شرکت های تجمیع کننده، برای بهره مندی و کسب سود بیشتر، چند محموله مختلف را که مبدا، مقصد و تاریخ بارگیری یکسانی دارند را در یک کلاس ارزان قیمت جمع می‌کنند. در نتیجه به ازای تحویل این محموله‌ها به ایرلاین، یک بارنامه مستر صادر شده و برای هر کدام از صادرکنندگان یک بارنامه هاوس جداگانه برای اخذ محموله‌ها صادر می‌شود. لازم به ذکر است که شرکت های تجمیع کننده می‌توانند سرویس‌های بهتر و مقرون به صرفه‌تری را نسبت به شرکت‌های فورواردر ارائه دهند.

همچنین پس از آن که شرکت‌های فورواردر توانستند اعلامیه ورود کالا به مقصد را از ایرلاین دریافت کنند، باید پس از جمع‌آوری مدارک لازم، آن‌ها را به گیرنده اصلی کالا تحویل دهند و هزینه‌های ارسال محموله را دریافت کنند. با توجه به اینکه نام این شرکت‌ها در بارنامه مستر به عنوان گیرنده اصلی ذکر شده است، لذا صاحبان واقعی کالا نمی‌توانند بدون تسویه حساب مالی با شرکت‌های فورواردر، مدارک خود را از ایرلاین دریافت کنند. در نتیجه بارنامه مستر به نوعی ضامن تسویه حساب مالی با شرکت های فورواردر خواهد بود.

در این مطلب با بارنامه هوایی و تفاوت بارنامه مستر و هاوس آشنا شدیم در صورتی که سوال بیشتری دارید با مشاوران ما در شرکت آران اکسپرس تماس حاصل فرماید.